Dünyada tanımlanmış yaklaşık 11 bin kuş türünden 1.480’i küçük ve azalan popülasyon büyüklüğüne sahip oldukları için küresel ölçekte tehlike altında. Bu türlerin 223’ü ise kritik düzeyde tehlike statüsünde; yani, yok olma sınırında. Bu şekilde sınırda ölen türlere odaklanmak ve bu türlerin yok olmasını önleyecek tedbirler için çaba harcamak içinde olduğumuz kriz çağında önceliklerimiz arasında olmalı. Zira bugün yaşamı paylaştığımız 1.9 milyon türün geleceği birbirine bağlı ve bizim de gezegendeki geleceğimiz bizim dışımızdaki türlerin varlığına bağımlı. Bu yazımda, biyoçeşitlilik krizini bir kez daha hatırlatarak kuşlara odaklanmak istedim.
Ülkemiz kuş türleri bakımından oldukça zengin bir coğrafya. Geçtiğimiz günlerde üçüncü baskısı çıkan TRAKUS Türkiye Kuşları kitabına göre Türkiye 497 kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Bu sayı Orta Doğu ve Avrupa’daki kuş türü sayısı ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir değer.
Ülkemizde mevcut kuş türü zenginliğini dikkate aldığımızda toplam 52 tür farklı statülerde tehlike altında. Bu tehditlerin en önde gelen sebepleri arasında da insan baskısı nedeniyle türlerin yaşam alanlarının kaybı, enerji ihtiyacı için kurulan plansız rüzgar enerji santralleri, hidroelektrik santralleri, barajlar, tarım alanlarındaki artış, kirlilik, kontrolsüz ve yasadışı avcılık sayılabilir.
Ülkemizde hangi kuş türleri tehdit altında?
Türkiye’de tanımlanmış 497 kuş türünden 28’inin soyu küresel ölçekte tehlike altında, üç tür “CR- Critically Endangered-Kritik”, yedi tür “EN-Endangered-Tehlikede”, 18 tür “VU-Vulnerable-Hassas” kategorisinde değerlendirilmiş. Tüm kuş türlerinin 24’ü ise “NT-Near Threatened-Tehdide Yakın” kategorisinde değerlendirilmiş. Bu türlerden bazılarını aşağıda tanıtmaya çalıştım.
